ضرورت آموزش جنسی به کودکان، توأمان با برگزاری کارگاههای مربوطه برای والدین | مفهوم کودک کار به درستی تعریف شود
پوران درخشنده، کارگردان فیلم «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند» گفت: نمی‌دانم چرا به خانواده‌ها آموزش‌های لازم شیوه برخورد با فرزندانشان ارائه نمی‌شود و بعد از حادثه به فکر درمان می‌افتیم.
به گزارش وبسایت مددکاری اجتماعی ۲۰۱۵ به نقل از خبرآنلاین، نشست تخصصی «فرزندپروری؛ سرپرست خوب، سرپرست بد» دوشنبه یکم شهریور در جشنواره فیلم سلامت برگزار شد و متخصصان سلامت و هنرمندانی ازجمله پوران درخشنده، ستاره اسکندری، فلور نظری و نیما رییسی و همچنین اعضای پویش «بدسرپرست، تنهاتر است» به موضوعاتی درباره فرزندپروری، سرپرستی از کودکان، انواع آموزش‌هایی که باید به آنها داده شود و … پرداختند.
این نشست با نمایش فیلم «هیس، دخترها فریاد نمی‌زنند» همراه بود و پوران درخشنده، کارگردانی که در این فیلم به موضوع آزار جنسی کودکان در غفلت والدین پرداخته است، با تاکید بر مسئولیت پدرومادرها در فرزندپروری، گفت: باید اجازه بدهیم هنرمندان وارد فضاهای اجتماعی شوند و برای رشد و آگاهی مردم قدم بردارند. هنرمندان می‌توانند درباره سلامت روح و جسم، مسائل خودمراقبتی و تعریف والدین و جایگاه معلم در تربیت کودکان نقش ایفا کنند. کودک نیاز به محبت و مادر و پدر دارد، او احتیاج به دیده شدن دارد، فرزند تنها یک کلمه نیست بلکه اهمیت آن در مسئولیتی است که به بار می‌آورد.
درخشنده ادامه داد: متاسفانه برخی والدین وقتی در خانه‌اند نسبت به فرزندان خود بی‌توجهند اما بچه‌ها نیاز به دیده شدن دارند و باید با یک نفر صحبت کنند. در فیلم من یعنی «هیس دخترها فریاد نمی زنند» وقتی کودک آسیب دیده با والدین و معلم خود صحبت می‌کند علت خلق و خوی او را کم غذایی می‌دانند. تنها دارو دادن به کودک، راه درمان کودک نیست و باید فراتر از آن فعالیت کنیم و به روانشناس و روانپزشک مراجعه کنیم.
این کارگردان سینما همچنین با ابراز خرسندی از تشکیل کمپین «بدسرپرست تنهاتر است» گفت: لازم است این سوال را از خودمان و مسئولان بپرسیم که چرا به پیشگیری فکر نمی‌کنیم، چرا آموزش‌های لازم را به خانواده‌ها برای مواجهه با فرزندانشان نمی‌دهیم و تنها بعد از وقوع حادثه به دنبال درمان آن هستیم؟!
کودکان به اشتباه در معرض فضای مجازی‌اند
در ادامه این نشست، دکتر میترا حکیم‌شوشتری روانپزشک کودکان گفت: اکنون در دوره گذار و گسترش رسانه‌های مجازی قرار داریم که به اشتباه در اختیار کودکان قرار می گیرد. متاسفانه کودکان این روزها در فضای مجازی شاهد تصاویر و فیلم‌های جنسی هستند. آزار جنسی فقط رفتار جنسی نیست بلکه وقتی کودک در معرض فیلم‌هایی نامناسب سن خود و با محتوای رفتار جنسی قرار بگیرد، به نوعی دچار آزار جنسی شده است. ما سال‌هاست درباره ضرورت آموزش جنسی به کودکان صحبت می‌کنیم و باید از کودکی نقاط خصوصی بدن را به او توضیح بدهیم، خوشبختانه این روزها خانواده‌ها این آموزش‌ها را می‌گیرند اما هنوز باید تلاش‌های بیشتری انجام شود.
او ادامه داد: ضرورت آموزش جنسی به کودکان از چهارسالگی شروع می‌شود و او باید بیاموزد که به جز مادر هنگام استحمام و پزشک هنگام معاینه، شخص دیگری حق ندارد نقاط خصوصی بدن او را ببیند و لمس کند. ما به کارگاههای تربیت جنسی والدین نیاز داریم که چنین اطلاعاتی را به آنها ارائه کنیم و آنها این آموزش‌ها را به فرزندانشان بدهند.
در ادامه، دکتر یمانی مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت گفت: رفتار یک کودک بازتاب رفتارها و مسائل تربیتی والدین اوست؛ اما سوال این است که ما برای بهبود شیوه‌های تربیتی والدین چه کرده‌ایم؟! به نظرم راه زیادی داریم تا به ایده‌آل‌هایمان در این زمینه برسیم. سعی کرده‌ایم مهارت‌های ارتباطی را به کودکان یاد دهیم و خانواده‌ها را با راهکارهای تربیتی آشنا کنیم.
او ادامه داد: در جامعه‌ای که بسیاری از حرف‌ها تابوست، باید آموزش‌هایی را به کودکان ارائه کنیم. آرزو داریم این هدف تبدیل به نیاز و مطالبه شود. ما باید به کودکانمان یاد دهیم چه آسیب‌هایی در جامعه وجود دارد و اساسا قصد آسیب به کودکان، خودش نوعی آسیب به آنها محسوب می‌شود.
این متخصص تاکید کرد: آموزش جنسی، مساله‌ای نیست که به هر شکلی و در هر جایی بتوان آن را به کودک ارائه کرد و اگر به صورت اشتباه فقط به بازگو کردن این موارد برای کودکان بپردازیم دردی دوا نمی‌کند، بیان مسائل جنسی برای کودکان باید به صورت آموزشی و بسیار با دقت و حساسیت انجام شود.
دکتر یمانی درباره فرزندآوری و فرزندپروری هم گفت: زمانی بر کنترل جمعیت تمرکز شد اما حالا با توجه به نیاز به رشد جمعیت، بر فرزندآوری تاکید می‌شود. با این حال، فرزندآوری نیاز به پیش‌زمینه‌هایی دارد تا با تربیت صحیح نسل آینده مواجه باشیم، انتظار می‌رود طبقه جوان و فرهیخته به فرزندآوری رو بیاورد که این موضوع، مشارکت و کمک هنرمندان را نیز می‌طلبد. تاثیری که یک فیلم تلویزیونی یا سینمایی می‌تواند داشته باشد بسیار زیاد است همانطور که سال‌ها می‌خواستیم از ایدز حرف بزنیم و ممکن نبود اما حالا سریالی در حال پخش است که در قالب فیلم به مردم آموزش‌های لازم را ارائه می‌کند.
فرهنگسازی درست، به کودکان آسیب دیده کمک می کند
دکتر سیدعلی آذین متخصص پزشکی اجتماعی نیز در این جلسه بر لزوم اصلاح تدریجی رفتار با کودکان تاکید کرد و گفت: صحبت درباره مسائل ریشه‌ای و حل معضلات کلی باید در زمان طولانی‌مدت‌تری انجام شود؛ اما می‌توان از رفتارهای خرد آغاز کرد و به تدریج به حل مشکلات ریشه‌ای رسید.
این متخصص تاکید کرد: گاهی سوءتفاهم‌هایی در آموزش جنسی کودک به وجود می‌آید، باید بدانیم در آموزش کودکان قرار نیست هر موضوعی را به آنها بگوییم بلکه باید به شرایط سنی آنها توجه داشت. آموزش نیز مثل غذاست و همانطور که غذای کودک دوساله، چهارساله، شش‌ساله و بالاتر با هم متفاوت است، آموزش دادن به آنها نیز متفاوت است. مانند خوراک، قرار نیست آموزش متوقف شود اما باید متناسب با سن صورت بگیرد.
او در پاسخ به این که آیا کودکی که مورد آزار جنسی قرار می‌گیرد، قابلیت احیای روانی دارد یا نه، توضیح داد: این آسیب به قدری سنگین است که می‌تواند جنبه های مختلف زندگی فرد را تا سال‌ها تحت تاثیر قرار بدهد؛ اما این موضوع بستگی به فرهنگسازی و شرایط جامعه دارد.
دکتر آذین تاکید کرد: در کشورهای دیگر می‌بینیم که راحت‌تر از فضای ما درمورد آزار جنسی سخن گفته می‌شود و حتی چهره‌های سرشناس از تجربیاتشان در این زمینه سخن می‌گویند و مردم می‌بینند که این تجربیات سخت را پشت سر گذاشته و توانسته موفق باشد. این موضوع باعث می‌شود تحمل این شرایط برای قربانیان راحت‌تر باشد اما در کشور ما اگر به فردی تجاوز شود، به دلیل نگاه‌های دیگران، او خودش را در پایان زندگی می‌بیند.
مفهوم کودک کار به درستی تعریف شود
فاطمه دانشور، عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز با اشاره به تجربه‌های فعالیت خود در زمینه حمایت از کودکان آسیب دیده گفت: وقتی موضوع پویش بدسرپرست تنهاتر است را شنیدم خوشحال شدم که در جامعه هنوز به کودک بدسرپرست توجه می‌شود. خود من ۱۰ سال پیش زمانی که موسسه مهرآفرین را تاسیس می‌کردم نیتم راه اندازی موسسه ای برای کمک به فقرا بود؛ اما بعدها به مسائل و مشکلات مهم‌تری پی بردم که کودکان دارای پدر و مادر معتاد از آنهاست.
او بر لزوم تعریف مفهوم کودکان کار تاکید کرده و ادامه داد: مفهوم کودکان کار باید به درستی تعریف شود. همچنین بدترین قشر کودکان آسیب دیده بدسرپرستان هستند. کودکانی که مادرشان دچار اعتیاد است و پدر خانواده هم حضور ندارد. متاسفانه تمایل به ترک اعتیاد در مادران این بچه ها بسیار کم است و تعدادی از آن ها چون شناسنامه ندارند مورد حمایت های اجتماعی قرار نمی گیرند.
دانشور با اشاره به وضعیت کودکانی که در شرایط آسیب‌خیز زندگی می‌کنند، گفت: بارها از وزارت بهداشت و درمان و بهزیستی خواسته‌ایم کودکان را به مادر و پدر معتاد یا دارای اختلال روانی شدید تحویل ندهند، اما باز هم می‌بینیم که چنین اتفاقی می‌افتد. از مسئولان تقاضا می‌کنم مسئولانه‌تر نسبت به این کودکان اهتمام داشته باشند.
این عضو شورای شهر تاکید کرد: وضعیت کودکان کار مخصوصا دختران خوب نیست. آنها در کودکی مجبور می‌شوند تن به ازدواج اجباری بدهند، دچار بارداری ناخواسته می‌شوند، شناسنامه ندارند، درگیر اعتیاد می‌شوند و بسیاری از مسائل دیگر که لازم است به آنها رسیدگی شود. در طول تجربه کاری‌ام در موسسه مهرآفرین، سخت‌ترین تجربه‌ای که داشته‌ایم، وضعیت کودکی بوده که از مادر معتاد متولد شده، تمایل به ترک اعتیاد در مادران کم است و در غفلت نهادهای متولی و مجلس، سرریز آسیب و تعداد بالای کودکان فاقد شناسنامه را در مراکز آسیب‌خیز شاهدیم.
فلور نظری سفیر مهر این پویش هم گفت: روزی که تصمیم گرفتیم از کودکان بدسرپرست حمایت کنیم، سعی کردیم در برنامه های تلویزیونی بسیاری از مسائل را مطرح کنیم. خوشحالم ناگفته هایی را مطرح کردیم که باید خیلی قبل‌تر گفته می شد. بعضی از مسائل لازم است دیده شود. عمری است از ندیده شدن رنج میبریم؛ به ویژه درباره کودکان بدسرپرست که دچار آزار سرپرستانشان می شوند.
نیما رئیسی سفیر مهر پویش بدسرپرست تنهاتر است هم که در این نشست حاضر بود، اشاره کرد: برایم عجیب است در عصر اطلاعات این پویش رسانه ای نشده است و امیدوارم از موبایل که به عنوان تفریح استفاده می شود، برای معرفی این کمپین و فعالیت های خیرخواهانه استفاده شود.
همچنین ستاره اسکندری گفت: به نظر میرسد تعریف بدسرپرست باید مشخص‌تر شود. خانواده‌های مرفه و پولدار هم می‌توانند از نظر سلامت روانی سرپرستانی بد برای کودک شناخته شوند که صلاحیت نگهداری از فرزند خود را ندارند. من ۳۰ سال است که جمله جودی آبوت برای بابالنگ دراز که می‌نوشت یتیم ها برای نیکوکاری خیرین به وجود آمده‌اند را در ذهنم دارم و معتقدم همه باید برای این کودکان کاری کنیم.
شهرام گیل‌آبادی، رییس شورای سیاستگذاری پویش «بدسرپرست تنهاتر است» توضیح داد: از آنجا که درصد مرجعیت هنرمندان و ورزشکاران و اهل علم در جامعه ما بالاست، تصمیم گرفتیم با کمک گرفتن از محبوبیت آنها سعی کنیم کم و کاستی ها و مشکلات انجمن‌های مردم‌نهاد را برطرف کنیم. در همین جریان متوجه شدیم معضلاتی درباره کودکان بدسرپرست در قوانین موجود است و قانون در این باره سکوت دارد. از این رو۴۰۰ نفر از نخبگان دور هم جمع شدند و با کمک حقوقدانان و روانشناسان نامه‌ای را در شب شهادت امام علی(ع) به مسئولان قوای سه گانه اعلام کردیم.
گیل‌آبادی درباره نتایج مذاکرات قانونی پویش «بدسرپرست تنهاتر است» هم گفت: خوشبختانه تاکنون قوه قضاییه دغدغه پویش را به رسمیت شناخته و کارگروه ویژه‌ای را به کار گرفته و همچنین کمیسیون اجتماعی و فرهنگی و قضایی مجلس بر موضوع تمرکز کرده‌اند و اتفاقات خوبی در حال رخ دادن است.
